Ảnh minh họa (nguồn internet).

Những quy định mới này không chỉ góp phần gia tăng quyền lợi thụ hưởng chính sách BHTN cho người lao động (NLĐ) và doanh nghiệp, mà còn giúp chính sách thích ứng linh hoạt trong bối cảnh kinh tế khó khăn, thiên tai hay dịch bệnh.

1. Mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp

Theo khoản 1 Điều 31 Luật Việc làm năm 2025, ngoài đối tượng làm việc theo hợp đồng không xác định thời hạn, các trường hợp sau đây thuộc đối tượng phải tham gia BHTN kể từ ngày 01/01/2026: Người làm việc theo hợp đồng xác định thời hạn từ 01 tháng trở lên; Người làm việc không trọn thời gian nhưng có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất; Các chức danh quản lý hưởng lương như: người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật; thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã có hưởng tiền lương.

So với Luật Việc làm 2013, quy định mới mở rộng phạm vi tham gia BHTN đáng kể, không chỉ giúp mở rộng mạng lưới an sinh, mà còn mang lại lợi ích trực tiếp cho người lao động, đặc biệt là nhóm lao động ngắn hạn, làm việc không trọn thời gian hoặc lao động tự do – những người thường đối mặt với nguy cơ mất việc, giảm thu nhập.

2. Các chế độ thụ hưởng chính sách bảo hiểm thất nghiệp

a) Hỗ trợ người lao động tham gia đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng nghề

Luật bổ sung hỗ trợ tiền ăn trong thời gian NLĐ tham gia khóa đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề. Quy định này giúp người thất nghiệp giảm bớt khó khăn khi học nghề, khuyến khích tham gia đào tạo, từ đó tăng cơ hội việc làm mới phù hợp và bền vững hơn.

b) Chế độ trợ cấp thất nghiệp

• Giảm thời gian chờ đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp từ 15 ngày làm việc xuống còn 10 ngày làm việc. Theo đó, thời điểm hưởng trợ cấp của NLĐ sớm hơn 5 ngày so với quy định hiện hành.
• Nâng mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa lên 5 lần mức lương tối thiểu vùng theo tháng (trước đây tính theo mức lương cơ sở đối với NLĐ hưởng lương theo Nhà nước).

Quy định mới này giúp NLĐ sớm nhận trợ cấp để trang trải cuộc sống, nhanh chóng ổn định và quay lại thị trường lao động, đồng thời tăng tính tuân thủ và gắn bó với chính sách BHTN.

c) Hỗ trợ người sử dụng lao động đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho NLĐ

Luật Việc làm 2025 sửa đổi điều kiện để doanh nghiệp được hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng NLĐ.
Theo đó, bỏ quy định cũ về việc doanh nghiệp phải “không đủ kinh phí” hoặc “gặp khó khăn do suy giảm kinh tế, bất khả kháng”, thay vào đó quy định rõ hơn các trường hợp được hỗ trợ gồm: Thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế; Thiên tai, hỏa hoạn, địch họa, dịch bệnh nguy hiểm; Thực hiện quyết định di dời hoặc thu hẹp sản xuất, kinh doanh của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; Các trường hợp khác theo quy định của Chính phủ.

Việc mở rộng điều kiện hỗ trợ này giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận chính sách, góp phần duy trì việc làm, hạn chế thất nghiệp, đồng thời khuyến khích đào tạo nâng cao kỹ năng nghề cho NLĐ – yếu tố quan trọng để thích ứng với thị trường lao động hiện đại.

d) Trao thẩm quyền linh hoạt hơn cho Chính phủ trong việc sử dụng Quỹ BHTN

Luật mới giao Chính phủ căn cứ tình hình thực tế và kết dư Quỹ BHTN để quy định giảm mức đóng, hỗ trợ bằng tiền hoặc hỗ trợ khác trong các trường hợp đặc biệt như khủng hoảng, suy thoái kinh tế, thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm.

Trước đây, việc này phải được Quốc hội hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội ra Nghị quyết (như giai đoạn dịch Covid-19), dẫn đến quy trình kéo dài. Quy định mới giúp ban hành chính sách hỗ trợ nhanh hơn, kịp thời hơn, đảm bảo quyền lợi của NLĐ và doanh nghiệp, đồng thời tăng tính chủ động của cơ quan quản lý Nhà nước trong điều hành quỹ và ứng phó với tình huống cấp bách.

Những sửa đổi của Luật Việc làm năm 2025 khẳng định nỗ lực của Nhà nước trong việc nâng cao hiệu quả chính sách bảo hiểm thất nghiệp, mở rộng đối tượng thụ hưởng, hỗ trợ kịp thời người lao động và người sử dụng lao động. Việc triển khai đồng bộ các quy định mới từ ngày 01/01/2026 được kỳ vọng sẽ giúp ổn định thị trường lao động, tăng cường an sinh xã hội, phát huy giá trị nhân văn và ưu việt của chính sách BHTN trong giai đoạn mới.